Neplaćeni ženski rad podrazumeva rad koji obavljaju žene, a za koji ne dobijaju naknadu. Uglavnom se odnosi na rad u kući, negu o drugima i emotivni rad poput održavanja porodičnih odnosa i događaja, ali i odnosa sa saradnicima ili klijentima na radnom mestu. Rezultati istraživanja o korišćenju vremena Republičkog zavoda za statistiku, sprovedenog u periodu od 5. aprila 2021. godine do 4. aprila 2022. godine pokazali su da žene u Srbiji svakodnevno provedu dvostruko više vremena obavljajući kućne poslove u odnosu na muškarce, dok na plaćenim poslovima rade sat i po manje od muškaraca. Neplaćeni rad je često nevidljiv i potcenjen u društvu, pošto se ne smatra “pravim” ili produktivnim poslom u tradicionalnom smislu. Ipak, iako nije prepoznat na tržištu, niti se za njega dobija plata, ovaj vid (najčešće) ženskog rada po procenama UN Women ima ekonomsku vrednost od 546 eura po osobi na mesečnom nivou, odnosno 21.5% BDP-a Srbije.
U vreme inflacije ovakav vid rada postaje još važniji, pošto održava domaćinstva i zajednice. Kako su životni troškovi sve veći, upravo ženski neplaćeni rad u kući srezuje troškove domaćinstva prema uslužnim delatnostima. Usled nedostataka institucionalnih rešenja, poput manjka patronažnih sestara, nedovoljnog kapaciteta službe kućnog lečenja, ili pak prepunih vrtića, ljudi su osuđeni na dve opcije – dodatno plaćanje privatne nege ili oslanjanje na članove sopstvene porodice. Stoga, neplaćeni rad u domaćinstvu, kao i emotivni rad i podrška partnerima i porodicama održava domaćinstva u vreme krize i važan je deo očuvanja društvene zajednice, te je potrebno prepoznati ga, ali i promeniti sistem koji ga uslovljava.
Važnost brige o deci i starijima, održavanja domaćinstva i emocionalne nege ne bi trebalo da bude samo ženski posao, već pravilno delegiran u društvu, tako da žene ne snose sav teret održavanja zajednice koje su deo. Borba za jednakost žena na radnim mestima dolazi nakon razumevanja da za žene postoji borba za jednakost i unutar doma. Dostizanje jednakosti na radnom mestu podrazumeva odgovornost uloge koje igraju država, tržište rada i porodica u teretu rada – kako plaćenog, tako i neplaćenog, koji pada na žene. Prema rezultatima istraživanja, od 12 meseci u godini, žena provede skoro ceo jedan mesec obavljajući neplaćene poslove.
Pored podizanja svesti o nejednakostima u društvu, Solidarna kuhinja ima za cilj da podrži ljude čiji se plaćeni i neplaćeni rad u sistemu pokazuje nedovoljnim za održavanje dostojanstvenog života. Prethodne nedelje smo podelili 605 obroka graška, pilava i veganskih bolonjeza.
Solidarnost, a ne milostinja!